محمّدجواد شوهانی متولد ۱۳۵۸ ایلام، مدرس آواز سنتی و یکی از بهترین خوانندگان معاصر موسیقی کردی و آوازهای سنتی در ایلام است که طی بیست سال فعالیت هنری، آثار موسیقی فاخری از خود ثبت کرده است.
در طول این سال‌ها وی نزدیک به ۸۰ اثر موسیقی را اجرا نموده که اکثر آنها به گویش کردی ایلامی و تعدادی نیز کردی سورانی و آثار متعدد سنتی فارسی است.
علاوه بر ده‌ها تک‌آهنگ، وی دو آلبوم رسمی با عنوان «چه‌مه رێ» (چشم به راه) و «نه‌یله‌مه جێ» (مرا تنها نگذار) دارد و ده‌ها اجرا و کنسرت در شهرهای مختلف ایران و خارج از کشور داشته است.
سمفونی مهران، جوانی، چه‌مه رێ، ئیره ئیلامه، وه‌هار ئیلام، گولباخی، دوری، سمفونی استان‌ها، دیدار دوس، وینه‌ی پروانه؛ نیز برخی از آثار اوست که از صدا و سیما پخش شده است.
علاوه بر جشنواره‌های موسیقی داخلی، کشورهای قطر، چین، بلغارستان، هندوستان، اوکراین و بلاروس میزبان آثار و اجرای او بوده‌اند.
وی با آهنگسازان و نوازندگان برجسته‌ای چون کیوان ساکت، مسعود شعاری، مازیار فرخ‌سرشتی، پیمان سلیم‌فرد و امیر جباریان کار کرده و تجارب ارزشمندی در آواز کردی ایلامی، سورانی و فارسی سنتی دارد.
ارزشمندی کار محمّدجواد شوهانی و دیگر هنرمندان و اهل فرهنگ و هنر ایلام این است که با وجود این که ایلام یکی از محروم‌ترین مناطق کشور از همه لحاظ است اما سرمایه‌ی غنی انسانی از اهل فرهنگ و هنر دارد که در زمینه‌های مختلف از شعر و ادب گرفته تا موسیقی، در ایران سرآمد و جزو بهترین‌ها هستند. گفتگوی کوتاه هفتهنامه سرزمین را با وی در اینجا بخوانید.
• آقای شوهانی ارجمند، با سلام به شما. فعالیت و زحمات شما در موسیقی سنتی و معرفی فرهنگ و هنر ایلام زبانزد است. برای آشنایی و یادآوری بیشتر، از آلبوم‌ها و کارهای گذشته و برنامه‌های آینده‌تان بگویید.
درود بر شما و سپاس از لطف و محبت‌تان، بنده خواننده و تهیه کننده دو آلبوم موسیقی محلی با نام‌های «چه‌مه رێ» (چشم به راه) و «نه‌یله‌مه جێ» (مرا تنها نگذار) هستم که هر دو آلبوم توسط شرکت سروش در سال های ۹۰ و ۹۵ منتشر شده‌اند. همچنین خواننده بیش از ۸۰ اثر موسیقی در ساختارهای محلی سنتی و ارکسترال بوده‌ام و با گروه‌های مختلف موسیقی همکاری داشته‌ام که حاصل آن اجرای کنسرت‌های متعدد در داخل و خارج از کشور از جمله کنسرت موسیقی به همراه استاد مسعود شعاری (گروه همساز) و استاد کیوان ساکت (گروه وزیری) در شهرهای ایلام، سنندج، کرمانشاه، اجراهای متعدد به همراه گروه موسیقی آلامتو در ایلام، تهران سنندج و کشورهای قطر، چین، بلغارستان، هندوستان، اوکراین و بلاروس است.
• آلبوم جدید شما کی آماده میشود و چه کسانی یا مراکزی با شما همکاری داشته‌اند؟
آلبوم جدیدم «هایه کوو» (کجایی؟) با آهنگسازی دوستان عزیزم استادان ارزشمند «پیمان سلیم‌فرد» و «امیر جباریان» سال آینده منتشر خواهد شد و طبق برنامه‌ریزی به عمل آمده قرار است انجمن موسیقی استان ایلام بخشی از هزینه‌های چاپ و انتشار آلبوم را پرداخت کند.
• مضمون ترانه‌هایتان را چگونه انتخاب می‌کنید؟ آیا فقط روی گویش ایلامی کار می‌کنید یا گویش‌های دیگر کردی را هم تجربه می‌کنید؟
تعداد زیادی از شاعران ایلام و همچنین کرمانشاه از دوستان من هستند و همیشه از اشعار ناب و زیبایشان استفاده کردم. به شخصه مضمون‌های عاشقانه و اجتماعی را بیشتر می‌پسندم. در مورد بخش دوم سوال شما باید عرض کنم علاوه بر اشعار کردی جنوبی و کلهری چند وقتی است مشغول ضبط کارهایی به زبان کوردی سورانی هستم که تجربه بسیار خوب و دلچسبی است.
• زبان فارسی چطور؟
بله بنده عضو کانون خوانندگان سنتی ایران و مدرس آواز ایرانی هستم و تعداد زیادی از آثارم به زبان فارسی هستند.
• بحث حمایت مالی و اسپانسر همیشه از دغدغه‌های هنرمندان بسیاری رشته‌هاست.آیا حمایت خاصی (دولتی یا خصوصی) برای کارهای خود داشته‌اید؟
بخش خصوصی خیر اما صدا و سیما در طی سال‌های گذشته حمایت‌هایی داشته.
• موسیقی کردی ایلام تا چه حد از موسیقی مناطقی مانند کرمانشاه و کردستان تاثیر پذیرفته است؟
بدون شک نغمات و ملودی‌های مناطق کُردنشین تا حد زیادی به هم نزدیک هستند و این اشتراکات غیر قابل انکار است اما در ایلام با وجود این که نواهای ناب، بکر و مختص مردمان این دیار کهن به وفور دیده و شنیده می‌شوند، متاسفانه در طول سالیان گذشته تا به امروز آن‌طور که باید و شاید معرفی نشده است.
• آیا جدا از این تاثیرپذیری می‌توانیم بگوییم موسیقی کردی ایلام نیز سبک خاص خود را دارد؟ چه در ملودی‌ها یا مقام‌ها؟
با اطمینان نمی‌توانم بگویم سبک خاص خود را داریم؛ اما مقام‌ها و ملودی‌هایی در این منطقه شنیده می‌شوند که می‌توان گفت مختص ایلام است.
• چه کسانی از گذشته تاکنون در تاریخ موسیقی ایلام به ویژه موسیقی کردی تاثیرگذار بوده‌اند؟ افراد و چهره‌های شاخص قدیم و جدید در این زمینه چه کسانی هستند؟
تعداد هنرمندان آن قدر زیاد هست که قطعاً نمی‌توان از همه آنها نام برد. از زنده‌یاد شعبانعلی غلامی، مرحوم قباد، زنده‌یاد مراد نهاوندی و… کهنسال‌ترین نوازنده محلی ایران در حال حاضر استاد علیدوست فلاحتی، اسماعیل جمالی‌فر، مسعود اخلاقی، بهمن رحیم‌زاده، استاد صادق علیکرمی، خانواده فرخ‌سرشتی و مخصوصاً استاد مازیار فرخ‌سرشتی، عماد عبدالهی و بسیاری دیگر.
• سال گذشته روزهای سختی برای همه به ویژه هنرمندان موسیقی بود. کرونا و مشکلات آن چه تاثیری بر کار شما داشت؟
به نظرم قشر هنرمند جزء آسیب پذیرترین اقشار جامعه مخصوصاً در دوران کرونا بودند و همچنان هستند. از هنرمندانی گرفته که در زمینه اجرا و کنسرت فعالیت داشتند تا دوستانی که مدیر مسؤول آموزشگاه موسیقی بودند طی یک سال گذشته بر آنها بسیار سخت گذشت.
• آرزوی شخصی‌تان در موسیقی و نیز به صورت عمومی برای فرهنگ و هنر و مردم سرزمین ما برای سال جدید چیست؟
این روزها بزرگ‌ترین آرزوی همه ما تغییر این وضعیت و برگشتن به زندگی عادی است. امیدوارم همه مردم دنیا در صلح و آرامش زندگی کنند.
منتشر شده در شماره اول هفتهنامه سرزمین / دوشنبه ۲۵ اسفند ۱۳۹۹
- منبع خبر: هفتهنامه سرزمین
