گفتگو با بهاره مصلح، فعال فرهنگی درباره پویش مردمی «هر روستا، یک کتابخانه»
اولین پرسش این است که چرا کتاب؟ و چرا کتابخانه؟ به چه دلایلی احساس کردید که باید در حوزه کتابخوانی کمک کنید؟
در پاسخ به سوال شما دوست ندارم به پاسخ‌های کلیشه‌ای که درمورد کتاب گفته میشود بسنده کنم. چرا کتاب؟ چون خواندن کتاب باعث میشود یک مسأله مشخص از چندین زاویه باز شود و درک مناسب به آن صورت پذیرد. متاسفانه ما در دورانی زندگی میکنیم که توسط وب‌سایت‌ها و نشریات و پلتفرم‌های گوناگون مجازی، به شکل سرتیتروار و کوتاه بمباران اطلاعاتی می‌شویم. افراد تصور می‌کنند که با همان برخورد کوتاه با موضوع‌های گوناگون، آنها را درک کرده‌اند. اما زمانی که در موردش وارد گفتگو می‌شوند، متوجه می‌شوند که درواقع هیچ چیز درخوری فرا نگرفته‌اند.
چرا کتابخانه؟ چون دسترسی به کتاب، نیاز به منابع مالی دارد و متاسفانه این منابع دراختیار اکثر مردم نیست. وجود کتابخانه سبب میشود که اگر تنها مسأله مشکلات و نبود توان مالی باشد، تا حدودی مرتفع گردد.
دلیل دیگر برای فعالیت در این حوزه این است که چون هیچ تغییر بنیادینی بدون آگاهی عمومی امکان‌پذیر نیست. من این کار را یکی از سودمندترین و در حال حاضر قابل دسترس‌ترین راه برای یک تاثیر مثبت بلندمدت می‌دانم.
در چه روستاهایی تاکنون کار ایجاد کتابخانه انجام دادید و برنامه‌های آینده شما برای چه روستاهای دیگری است؟
این کار از روستای عورکی در سیستان و بلوچستان آغاز شد و بعد به ترتیب در کردستان، روستاهای «شیان»، «ناو»، «دولاب» انجام پذیرفت. در حال حاضر هم در حال جمع‌آوری کتاب با کمک‌های مردمی جهت دایر کردن کتابخانه در روستای «گواز» کردستان هستیم.
استقبال اهالی و مردم چگونه بود؟
عالی! درواقع انجام این مهم، بدون همیاری اهالی روستا امکان‌پذیر نبود. کتابخانه تنها قرار گرفتن چند کتاب در قفسه نیست. ابتدا محل آن توسط خود اهالی مشخص میشود و در ادامه و بعد از پایان کار جمع‌آوری کتاب‌ها، مسؤولیت اداره آن نیز به عهده خود عزیزان ساکن در روستا است.
در این مورد افراد و گروه‌های مردمی دیگر به شما کمک کردند؟
گروه‌های مردمی، خیر. اما با توجه به هزینه گزاف تامین چند هزار جلد کتاب، بدون همیاری مردم قطعاً انجام چنین کاری غیرممکن است. می‌توان گفت تاکنون کل پروژه توسط کمک‌های مردمی صورت پذیرفته است.
یکی از زیباترین چیزهایی که در این مدت تجربه کردم، کارگر عزیزی بود که با وجود خستگی زیاد از کار روزانه به کمک آمد و در پایان که متوجه شد مقصد این کتاب‌ها کجاست و به چه منظوری است، از دریافت دستمزد خودداری کرد و با بزرگواری تمام گفت: «من هم می‌خواهم در این‌کار سهمی داشته باشم. این باشد به عنوان هدیه من به بچه‌های روستا».
هزینههای جمع‌آوری و ارسال و رفت و آمد و دیگر هزینههای این کار چگونه تامین میشود؟
ابتدا در فضای مجازی جهت اهدای کتاب‌های نو یا دست دوم فراخوان داده میشود. جهت دریافت کتاب‌ها گاهی به صورت شخصی به درب منازل مراجعه میشود و در برخی مواقع دیگر، عزیزان با هزینه خودشان آنها را به دستم می‌رسانند. به هنگام ارسال به روستای مورد نظر هم گاهی دوستان عزیزی که وسیله نقلیه مناسب دارند تا جایی همراه می‌شوند. جهت هزینههای دیگر هم خود اهالی روستا مشارکت می‌کنند.
ترجیح می‌دهید در این فعالیت همچنان تنها کار کنید یا مثلاً اگر به صورت گروه یا سازمانی مردم‌نهاد باشد بهتر خواهد بود؟
مسلما ترجیح من کار گروهی است. من به تنهایی قادر نبوده و نیستم به فکر گسترش فعالیتم در این زمینه باشم. اما فکر کردن به یک سازمان مردم‌نهاد، خیلی امکان در دسترسی به نظر نمی‌آید. یادمان نرود که کارهای داوطلبانه، کارهایی هستند که اشخاص در زمان باقیمانده از زندگی روزانه‌اشان انجام می‌دهند. شاید پیچیدگی بروکراتیک برای چنین امری و لااقل در این مقیاسی که انجام می‌گیرد، یک عامل کندکننده باشد.
افراد و شرکت‌ها یا سازمان‌ها چگونه می‌توانند در این راه به شما کمک کنند؟
مهم‌ترین کمکی که به این پروژه‌ها می‌توان کرد، کمک‌های لجستیکی و تامین کتاب است.
تعریف شما از واژه‌ی «فرهنگ» چیست و فکر می‌کنید چگونه می‌توان به رشد و توسعه فرهنگی در کردستان و دیگر مناطق رسید؟
فرهنگ مجموعه‌ای از بخش به ارث رسیده از پیشینیان است. گاهی قومی‌است، گاهی مذهبی یا جنسیتی. گاهی مثبت است گاهی منفی. بخشی هم رفتار جاری در جامعه است که تابعی است از سیاست و اقتصاد و ارتباطات بین‌المللی. در واقع فرهنگ عمیق‌ترین عامل تعیین‌کننده در روند زندگی اجتماعی و شخصی افراد جامعه است. مهم‌ترین کاری که برای رشد و توسعه فرهنگی در کردستان می‌توان کرد، تلاش در جهت حفظ و ابقا آن بخش از فرهنگ غنی است که در منطقه وجود دارد.
این امر نیز به تامین منابع مالی و بحث مشکلات اقتصادی و دغدغه معیشت گره خورده است که متاسفانه در کردستان، کمبود آن کاملاً واضح است و تا زمانی که زیرساخت‌های اقتصادی در کردستان تقویت نشود، تقویت بخش‌های دیگر به کندی و تنها با کار داوطلبانه افراد و خون دل خوردن‌ها، پیش خواهد رفت.
- منبع خبر: سرزمین
